Ειδική νευρωνική ενολάση (NSE)
| Νευροενδοκρινική ενολάση, Ειδική ενολάση των νευρώνων, Neuron Specific Enolase, NSE | |
| Κλινική χρησιμότητα | Ως δείκτης πρώτης επιλογής για την παρακολούθηση του μικροκυτταρικού βρογχογενούς καρκινώματος. Σε συνδυασμό με τη μέτρηση του CYFRA 21-1 για τη διαφοροδιάγνωση του μικροκυτταρικού από το μη μικροκυτταρικό βρογχογενές καρκίνωμα. |
|---|---|
| Προετοιμασία εξεταζομένου | Δεν υπάρχει καμία ειδική διαιτητική απαίτηση πριν από τη συλλογή δείγματος |
| Δείγμα | Ορός που συλλέγεται σε συνήθη σωληνάρια δειγματοληψίας ή σε σωληνάρια που περιέχουν γέλη διαχωρισμού. Αποχωρίζεται τον ορό από το θρόμβο ή τα κύτταρα εντός 45 λεπτών και συντηρείται σε πλαστικό σωληνάριο. Δεν υπάρχει δυνατότητα πολλαπλών κύκλων κατάψυξης-απόψυξης του δείγματος. |
| Σταθερότητα δείγματος | Για 2 ώρες στους 20-25°C ή για 24 ώρες στους 2-8°C ή για 6 μήνες στους - 20°C . |
| Μη αποδεκτό δείγμα | Θερμοαδρανοποιημένα δείγματα, ή δείγματα με αιμόλυση και έντονη λιπαιμικότητα |
| Μεταφορά δείγματος | 0,4 mL στους 2 - 8°C |
| Μέθοδος | CLIA |
| Τιμές αναφοράς | Εκφράζονται σε ng/mL Ορός: <18.3 ENY: <13.0
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Η μετρούμενη τιμή NSE στο δείγμα κάποιου ασθενούς μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με την εφαρμοζόμενη μέθοδο προσδιορισμού. Συνεπώς, τα εργαστηριακά ευρήματα πρέπει πάντοτε να αναφέρουν τη χρησιμοποιούμενη μέθοδο προσδιορισμού της NSE. Οι τιμές της NSE που προσδιορίζονται στα δείγματα ασθενών με χρήση διαφορετικών μεθόδων προσδιορισμού δεν είναι άμεσα συγκρίσιμες και μπορεί να οδηγήσουν σε εσφαλμένη ερμηνεία από τον κλινικό ιατρό. |
| Παρατηρήσεις | Η μέτρηση της ειδικής νευρωνικής ενολάσης (NSE), έχει μεγαλύτερη χρησιμότητα στην παρακολούθηση των ασθενών με κάθε είδους όγκους, που έχει αποδειχθεί να εκκρίνουν NSE. Μετά την επιτυχή θεραπεία, οι συγκεντρώσεις στον ορό θα πρέπει να μειωθούν με ένα χρόνο ημιζωής περίπου 24 ωρών. Ως ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία, 24-72 ώρες μετά από τον πρώτο κύκλο θεραπείας εμφανίζεται μια προσωρινή αύξηση του επιπέδου της NSE, ως αποτέλεσμα της κυτταρόλυσης των νεοπλασματικών κυττάρων. Στη συνέχεια, μέσα σε μια εβδομάδα ή προς το τέλος του πρώτου κύκλου θεραπείας, οι τιμές της NSE στον ορό (οι οποίες ήταν αυξημένες πριν από τη θεραπεία) εμφανίζουν απότομη πτώση. Επιμένουσα αύξηση NSE, ελλείψει άλλων πιθανών αιτίων υποδεικνύει υπολειπόμενο όγκο. Αυξημένες συγκεντρώσεις NSE εντοπίζονται στο 60-81% των περιπτώσεων μικροκυτταρικού βρογχογενούς καρκινώματος. Δεν υπάρχει συσχέτιση της συγκέντρωσης της NSE με το σημείο μετάστασης ή με εγκεφαλική μετάσταση, υπάρχει όμως καλή συσχέτιση με το κλινικό στάδιο, δηλαδή με την έκταση της νόσου. Κατά την περίοδο ύφεσης, το 80-96% των ασθενών παρουσιάζει φυσιολογικές τιμές. Αυξανόμενες τιμές NSE ανιχνεύονται σε περιπτώσεις υποτροπής. Η αύξηση εμφανίζεται σε ορισμένες περιπτώ-σεις μετά από μια λανθάνουσα περίοδο 1-4 μηνών, είναι συχνά εκθετική (με χρόνο διπλασιασμού 10-94 ημέρες) και συσχετίζεται με το χρόνο επιβίωσης. Η NSE χρησιμεύει ως μεμονωμένος προγνωστικός παράγοντας και ως δείκτης δραστικότητας κατά την παρακολούθηση της θεραπείας και της πορείας της νόσου στο μικροκυτταρικό βρογχο-γενές καρκίνωμα: διαγνωστική ευαισθησία 93%, θετική προγνωστική αξία 92%. Ασθενείς με ορμονοανθεκτικό καρκίνωμα προστάτη εμφανίζουν υψηλά ποσοστά NSE και χρωμο-γρανίνης Α (CgA) στον ορό. Σε πρόσφατη μελέτη αποδείχθηκε ότι οι τιμές της NSE αποτελούν αξιό-πιστο προγνωστικό δείκτη για την συγκεκριμένη ομάδα των ασθενών. |
| Εκτέλεση | Αυθημερόν |
