Έλεγχος Ποιότητας

Ο εσωτερικός έλεγχος ποιότητας, αποτελείται από δείγματα με γνωστό εύρος τιμών τα οποία αναλύονται στην αρχή της ρουτίνας μίας ημέρας. Εάν το αποτέλεσμα είναι εντός του εύρους τιμών το οποίο αναφέρεται στο εσώκλειστο που συνοδεύει το δείγμα, τότε μπορούμε να συνεχίσουμε την ρουτίνα.

Σημαντικότατο προτέρημα του εσωτερικού ποιοτικού ελέγχου είναι η αμεσότητα των αποτελεσμάτων και η συνεπακόλουθη πρόληψη σφαλμάτων ή αποκλίσεων.

Αντίθετα ο εξωτερικός (ή διεργαστηριακός) έλεγχος ποιότητας έχει γενικά μικρότερη συχνότητα (2 με 12 φορές τον χρόνο) και το δείγμα (ή τα δείγματα) δεν έχει γνωστές τιμές. Πολλά εργαστήρια (όσο περισσότερα τόσο καλύτερα) αναλύουν το ίδιο ακριβώς δείγμα, αποστέλλουν τα αποτελέσματα στον διοργανωτή του σχήματος έλεγχος ποιότητας, αναλύονται στατιστικά και τα αποτελέσματα της ανάλυσης αποστέλλονται στο εργαστήριο.

Τα προτερήματα του εξωτερικού ελέγχου ποιότητας είναι:

1. Δεν υπάρχει περίπτωση να οδηγηθούμε σε λάθος αποτελέσματα επειδή το δείγμα έχει ανασυσταθεί με λάθος τρόπο ή έχει συντηρηθεί σε κακές συνθήκες, γιατί αποκλείεται και τα υπόλοιπα εργαστήρια να έχουν κάνει το ίδιο σφάλμα εν αντιθέσει με τον εσωτερικό ποιοτικό έλεγχο του οποίου η λανθασμένη ανασύσταση π.χ. θα οδηγήσει σε λανθασμένη βαθμονόμηση και σε λανθασμένα αποτελέσματα.
2. Η αντικειμενικότητα: Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των εργαστηρίων που λαμβάνουν μέρος, τόσο περισσότερο «απομονώνονται» τα τυχαία σφάλματα και τόσο περισσότερο ο μέσος όρος πλησιάζει την αλήθεια εν αντιθέσει με τα όρια τιμών του εσωτερικού ποιοτικού ελέγχου που σε ορισμένες εταιρίες, καθορίζονται κάνοντας χρήση περιορισμένου αριθμού αναλυτών και εργαστηρίων (σε αρκετές περιπτώσεις λιγότερα από 20 εργαστήρια), «κινδυνεύοντας» έτσι να είναι μετατοπισμένα σε σχέση με την πραγματικότητα. Στα διεργαστηριακά σχήματα που διοργανώνει ο Medisyn συμμετάχουν περισσότερα από 650 εργαστήρια.
3. Το εύρος τιμών: Γενικά οι εξωτερικοί ποιοτικοί έλεγχοι περιέχουν ορούς με διαφορετικές συγκεντρώσεις, σε όλο το εύρος των πιθανών τιμών μίας παραμέτρου, ενώ αντίθετα ο εσωτερικός ποιοτικός έλεγχος περιέχει μόνο μία συγκέντρωση και σπάνια ένα εργαστήριο χρησιμοποιεί δεύτερο ή τρίτο επίπεδο ποιοτικού ελέγχου.
4. Η ανίχνευση συστηματικών λαθών: επειδή ακριβώς η στατιστική ανάλυση εμφανίζει σε γράφημα τα αποτελέσματα όλων των προηγούμενων αναλύσεων, είναι εύκολο να ανιχνευτούν «συστηματικά» σφάλματα (πχ όλα τα δείγματα δίνουν αποτελέσματα ελαφρά μεγαλύτερα ή μικρότερα από τον μέσον όρο), αλλά και σφάλματα «γραμμικότητας» της χημείας (η εφαρμογή των αντιδραστηρίων στον αναλυτή δεν μπορεί να ανιχνεύσει με ακρίβεια τα ακραία αποτελέσματα).

Ο ιδανικός ποιοτικός έλεγχος θα ήταν εξωτερικός με πολύ μικρό χρόνο ανάλυσης και απάντησης έτσι ώστε οι τυχόν διορθώσεις να γίνονται άμεσα και να αποφεύγονται οι «λανθασμένες» απαντήσεις.