Ενημέρωση και οδηγίες προς τα ιατρεία, για τη μεταφορά δειγμάτων αποκλειστικά σε συνθήκες κατάψυξης
Δευτέρα, 28 Μαΐου 2012
ΓΕΝΙΚΑ
Για ορισμένες εξετάσεις η διατήρηση του δείγματος σε συνθήκες κατάψυξης είναι εξαιρετικά σημαντική. Έστω και στιγμιαία απόψυξη μπορεί να μεταβάλει το αποτέλεσμα δραματικά με συνέπεια να αλλάξει εντελώς η διάγνωση και η θεραπεία του ασθενούς, για ασθένειες πολύ σημαντικές για την ζωή του. Στον Πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε ενδεικτική λίστα εξετάσεων για τις οποίες θεωρείται κρίσημη η μεταφορά των δειγμάτων σε συνθήκες ψύξης. Συνιστούμε να συμβουλεύεστε τον online επιστημονικό μας κατάλογο για να ενημερώνεστε για τις ενδεδειγμένες συνθήκες μεταφοράς για κάθε εξέταση.
Δείγματα αποκλειστικά κατεψυγμένα |
|
Βιταμινές |
Βιταμίνη A1 |
|
Βιταμίνη Β2 |
|
Βιταμίνη Β3-- Νιασίνη |
|
Βιταμίνη Β6 |
|
Βιταμίνη K1 |
Πήξη-Αιμόσταση |
Παράγοντες και γενικώς όλες οι δοκιμασίες |
Κακοήθειες |
Πεπτίδιο που σχετίζεται με την PTH (PTH- RP) |
|
Γλυκαγόνη |
Καρδιακοί δείκτες |
Nατριουρητικό πεπτίδιο τύπου B (BNP) |
Ορμόνες |
Αντιδιουρητική ορμόνη (ADH) |
|
Άμεση Ρενίνη |
|
Φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη (ACTH) |
Μεταβολισμός |
Μεθυλμαλονικό οξύ (MMA) |
|
Αμμωνία (NH3) |
|
Αμινοξέα πλάσματος ,ούρων |
|
Συνένζυμο Q10 πλάσματος |
Οστικός μεταβολισμός |
Προϊόντα αποικοδόμησης του κολλαγόνου τύπου Ι ορού(β-CTx) |
Ανοσολογικά |
Αντισώματα έναντι του υποδοχέα της ακετυλοχολίνης (AchRAb) |
Αλλεργία |
Ηωσινοφιλική κατιοντική πρωτεΐνη (ECP) |
|
Ισταμίνη πλάσματος |
Φάρμακα |
Διαζεπάμη + δυσμεθυλδιαζεπάμη |
|
Βενζοδιαζεπίνη αίματος |
Η «αλυσίδα ψύξης», που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να σπάει, περιλαμβάνει την προετοιμασία, τη μεταφορά και την προαναλυτική φάση της παραλαβής του δείγματος κι αποτελείται από τα ακόλουθα εμπλεκόμενα μέρη:
- Το ιατρείο που κάνει την αιμοληψία, τη φυγοκέντρηση και την αρχική προετοιμασία και συσκευασία.
- Ο μεταφορέας ο οποίος παραλαμβάνει και μεταφέρει το δείγμα.
- Το περιφερειακό εργαστήριο διαχωρισμού που θα οδηγήσει το δείγμα προς το κέντρο*.
- Ο μεταφορέας από το περιφερειακό εργαστήριο προς το κέντρο*.
- Η παραλαβή και ο διαχωρισμός δειγμάτων του κεντρικού εργαστηρίου.
- Ο υπεύθυνος συσκευασίας για την αποστολή στο εξωτερικό εργαστήριο*.
- Ο μεταφορέας προς το εξωτερικό εργαστήριο*.
*Όταν αυτό απαιτείται
1. Για το Ιατρείο
Το δείγμα έχει την ιδιαιτερότητα να μην μπορεί να κρατήσει «ιστορικό» των θερμοκρασιών στις οποίες υποβλήθηκε και ως εκ τούτου, αν ξεπαγώσει και ξαναπαγώσει κανείς δεν μπορεί να το αντιληφθεί.
Για την μεταφορά τέτοιων δειγμάτων συνιστάται η ειδική παγοκύστη της Sartedt μέσα στην οποία το δείγμα θα παραμείνει σε θερμοκρασίες κάτω από το σημείο πάγου για τουλάχιστον 15 ώρες εάν η θερμοκρασία γύρω της είναι μικρότερη από +20⁰C, ενώ θα ξεπεράσει κατά πολύ τις 20 ώρες αν η εξωτερική θερμοκρασία είναι στους +4⁰C.
Προϋποθέσεις είναι:
- η κατάψυξη για τουλάχιστον 2 ημέρες της παγοκύστης ώστε να «αποθηκεύσει» το μέγιστο της ψύξης της,
- η παγοκύση να μην παρουσιάζει διαρροές ή να έχει λιγότερο ψυκτικό υγρό,
- το δείγμα ορού ή πλάσματος να έχει προκαταψυχθεί πριν μπει στην ειδική παγοκύστη έτσι ώστε να μην αναλωθεί η ψύξη της για να παγώσει το δείγμα.
Η συσκευασία πρέπει να γίνει όσο πιο γρήγορα γίνεται την τελευταία στιγμή πριν έρθουν για να παραλάβουν το δείγμα.
Αναλυτικότερα:
Υλικά τα οποία απαιτούνται:
- Ειδική παγοκύστη για την μεταφορά καταψυγμένων δειγμάτων.
- Σωληνάριο μεταφοράς δειγμάτων με εσωτερικό κωνικό και βιδωτό πώμα, πιστοποιημένο σύμφωνα με τις προδιαγραφές 95Kpa της ΙΑΤΑ και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, το οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε από τον Medisyn με το όνομα «σωληνάριο μεταφοράς δειγμάτων».
Διαδικασία
Κάθε εργαστήριο ανάλογα με την συχνότητα αποστολής και τον αριθμό των σωληναρίων, θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 3 τέτοιες ειδικές παγοκύστες.
Οι παγοκύστες αυτές θα πρέπει να είναι στην κατάψυξη (με μέση θερμοκρασία τουλάχιστον -20οC) τουλάχιστον για 2 ημέρες , έτσι ώστε να προλάβουν να παγώσουν σε όλη τους την μάζα στην ιδανική θερμοκρασία, γεγονός το οποίο θα επιτρέψει την μεταφορά στις προδιαγεγραμμένες συνθήκες.
Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην ακεραιότητα της παγοκύστης, δηλαδή δεν θα πρέπει να έχουν μικρορωγμές από τις οποίες χάνουν το ψυκτικό τους υγρό. Αν παρατηρήσετε κάτι τέτοιο, τότε θα πρέπει να πετάξετε αυτή την παγοκύστη και να χρησιμοποιήσετε μία νέα.
Τουλάχιστον 2 τέτοιες παγοκύστες πρέπει να είναι στην κατάψυξη και θα πρέπει να δοθεί πολύ προσοχή νε είναι τοποθετημένες με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι προφανές ποια μπήκε πρώτη στην κατάψυξη, έτσι ώστε κάθε φορά να παίρνει κανείς την παγοκύστη με την μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής στην κατάψυξη.
Αν μία παγοκύστη δεν έχει παραμείνει τουλάχιστον για 48 ώρες στην κατάψυξη τότε οι προδιαγραφές της δεν θα ισχύουν και η μεταφορά θα είναι προβληματική.
Πριν την αιμοληψία θα πρέπει να έχουν ορισθεί τα σωληνάρια με τα διάφορα είδη αντιπηκτικού (ή οτιδήποτε άλλο), τα οποία χρειάζονται για να πραγματοποιηθούν όλες οι εξετάσεις. Καλό θα ήταν να υπάρχει περίσσεια δείγματος (να φυλαχθεί λίγο δείγμα ακόμη στην κατάψυξη σε περίπτωση που χρειαστεί να ξαναγίνει η αποστολή) για να μην ταλαιπωρούμε τον ασθενή με νέα αιμοληψία.
Το δείγμα θα πρέπει να προετοιμαστεί σύμφωνα με τις οδηγίες που αφορούν την συγκεκριμένη εξέταση, ανάλογα αν χρειάζεται πλάσμα EDTA ή πλάσμα κιτρικά, ή ορός ή οτιδήποτε άλλο όπως φυγοκέντριση για να απομακρυνθούν τα αιμοπετάλια.
Όλη η διαδικασία προετοιμασίας θα πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν και το προετοιμασμένο δείγμα να μπει στο βιδωμένο σωληνάριο και στην κατάψυξη (χωρίς την παγοκύστη).
Προσοχή: Σε περίπτωση που ο ίδιος τύπος δείγματος θα χρειαστεί για κατεψυγμένες αλλά και για άλλες εξετάσεις, ή για εξετάσεις οι οποίες θα εκτελεστούν σε διαφορετικά εργαστήρια, τότε θα πρέπει να δημιουργήσετε 2 ή περισσότερα διαφορετικά σωληνάρια.
Γενικός απλός κανόνας:
Για κάθε εξέταση που απαιτεί καταψυγμένο δείγμα, χρησιμοποιείτε ξεχωριστό σωληνάριο.
Καλό θα ήταν να επισημάνουμε επάνω στην παγοκύστη: «Προσοχή να μην αποψυχθεί»
Τι πρέπει να αποφεύγουμε:
Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος συσκευασίας δεν θα μπορέσει να εγγυηθεί την ακεραιότητα του δείγματος. Για παράδειγμα το δείγμα καταψυγμένο και «δεμένο» επάνω σε μία ή ανάμεσα από 2 παγοκύστες, δεν πρόκειται ποτέ να φτάσει σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από τους +4⁰C*. Η χρήση μονωμένων δοχείων τύπου Thermos δεν μπορεί να διατηρήσει συνθήκες κατάψυξης για περισσότερο από 2-3 ώρες*. *[Τα παραπάνω δεδομένα προκύπτουν από πειραματικές και πραγματικές μετρήσεις] |
Την ώρα που θα έρθει να παραλάβει το δείγμα ο μεταφορέας και μόνο τότε, θα μπει το σωληνάριο μέσα στην παγοκύστη, η παγοκύστη θα μπει στο μονωμένο κουτάκι της, και θα παραδοθεί στον μεταφορέα ή θα μπει στο μονωμένο κουτί μεταφοράς.
Κατά την διάρκεια της μεταφοράς έχει υπολογιστεί να μην ανεβαίνει η θερμοκρασία πάνω από τους +16⁰C ακόμη και τις ποιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού, ενώ σε κάθε περίπτωση αυτή ελέγχεται ή σε όλη την διάρκεια της μεταφοράς ή τουλάχιστον στην άφιξη στο εργαστήριο προορισμού.
Με την άφιξη η παγοκύστη ανοίγει για λίγα δευτερόλεπτα, σημειώνεται αν το δείγμα έφτασε σε στερεά ή σε υγρή μορφή. Αν είναι σε στερεά μορφή η παγοκύστη μπαίνει στην κατάψυξη και περιμένει την στιγμή που θα ασχοληθεί μαζί του ο διαχωρισμός.
Αν το δείγμα έχει φτάσει σε υγρή μορφή ειδοποιείται το εργαστήριο να στείλει άλλο δείγμα αφού το συγκεκριμένο είναι ακατάλληλο.